Wetenschappelijke ondersteuning, analyse en evaluatie van pilootprojecten  met het oog op praktijk- en beleidsaanbevelingen voor een adequatere penitentiaire gezondheidszorg.

Het project wordt gefinancierd door het RIZIV en wordt uitgevoerd door een multidisciplinair team van onderzoekers uit de Universiteit Gent: Vakgroep Orthopedagogiek, Vakgroep Criminologie, Strafrecht en Sociaal recht en Vakgroep Volksgezondheid en Eerstelijnszorg; Vrije Universiteit Brussel: Vakgroep Criminologie; Université de Namur: Département de Médicine; en de Université Catholique de Louvain: Institut de Recherche Santé et Societé.

In 2023 werden twee pilootprojecten, met name rond eerstelijnsgezondheidszorg en drughulpverlening in verschillende gevangenissen in België opgestart en geïmplementeerd. De betrokken gevangenissen zijn: Antwerpen, Dendermonde, Gent, Hasselt, Leuven Centraal, Andenne, Jamioulx, Lantin, Leuze en Haren voor wat betreft de drughulpverlening, en de gevangenissen van Hasselt/Dendermonde, Haren en Lantin voor wat betreft de versterking van de eerstelijnsgezondheidszorg. De 5-aim principes (zie https://www.vivel.be/en/the-quintuple-aim/) zijn belangrijke uitgangspunten in het opzetten en implementeren van de projecten.

Naast deze pilootprojecten zijn er ook een aantal andere projecten opgestart, waaronder een opleidingsprogramma rond verslaving en geestelijke gezondheid voor verschillende betrokkenen (onder meer de projectmedewerkers, medewerkers van de medische diensten, penitentiaire beambten, …).

Het onderzoek richt zich op de wetenschappelijke ondersteuning en evaluatie van bovenvermelde pilootprojecten (inclusief het opleidingsprogramma).

De onderzoeksvragen zoals geformuleerd in de aanvraag zijn:

1. Wat zijn de resultaten van de pilootprojecten ‘eerstelijnsgezondheidszorg’ en ‘drughulpverlening’, inclusief het opleidingsprogramma, op het vlak van (a) kwaliteit van de zorgverlening door de medische dienst, (b) competenties en kennis van het gevangenispersoneel op het vlak van zorg, (c) patiënten- of cliëntenbetrokkenheid en -tevredenheid, en (d) gezondheidscultuur, -beleid en -awareness binnen de gevangenis, hierbij eveneens maximaal rekening houdend met de 5-aim principes ?
2. Wat zijn goede praktijken, risico’s en randvoorwaarden voor een goede eerstelijnsgezondheidszorg op niveau van de medische diensten, met bijzondere aandacht voor de geestelijke gezondheidszorg en genderaspecten ?
3. Wat zijn goede praktijken, risico’s en randvoorwaarden voor een verdere verbetering van de drughulpverlening en dit zowel op niveau van de medische diensten als externe actoren, met bijzondere aandacht voor genderaspecten ?
4. Wat zijn de meest aangewezen (op vlak van o.a. kosteneffectiviteit en haalbaarheid) financieringsmodellen of -mechanismes (in projectmodus en in structurele modus) voor een kwaliteitsvolle penitentiaire gezondheidszorg (o.a. op het vlak van terugbetaalbaarheid), wat is hiervan de budgettaire inschatting, en wat zijn de (oa reglementaire) maatregelen die hiertoe genomen dienen te worden ?
5. Wat zijn de beleidsaanbevelingen om de eerstelijnsgezondheidszorg in gevangenissen, met bijzondere aandacht voor de geestelijke gezondheidszorg, de verslavingszorg, en de genderaspecten, verder in lijn te brengen met de 5-aim principes ?

Het onderzoek wordt opgedeeld in verschillende werkpakketten en zal in de verschillende landsdelen plaatsvinden.