Project

Francqui Onderzoekshoogleraar 2020-2023: professor Dirk Heirbaut

Code
365X06720
Looptijd
01-10-2020 → 30-09-2023
Financiering
Middelen door bilaterale samenwerking (privé en stichtingen)
Onderzoeksdisciplines
  • Humanities
    • Modern and contemporary history
  • Social sciences
    • Civil law
    • Economic, commercial and financial law
    • Procedural law
    • History of law
Trefwoorden
Codificatie West-Europa Privaatrecht Handelsrecht Burgerlijk procesrecht Rechtsgeschiedenis
 
Projectomschrijving

Het project bestudeert de codificatiegeschiedenis van 1800 tot vandaag in Frankrijk, Duitsland, België, Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Door een blok van landen te bestuderen, kan het project rekening houden met de onderlinge ‘verwevenheid’ van de codificatiegeschiedenissen van deze landen. Op die manier corrigeert het de huidige historiografie die sterk nationaal, ja zelfs soms nationalistisch is. Niet enkel de verschillende landen, maar ook de verschillende rechtstakken zijn nauw met elkaar ‘verweven’. Daarom zal het project het privaatrecht in de ruimste zin van het woord bestuderen, dus met inbegrip van het burgerlijk procesrecht en het handelsrecht. Op die manier kan het project komen tot een integrale rechtsgeschiedenis. Daarin komen, zonder andere elementen uit te sluiten, op zijn minst de relevante elementen van de juridische ontwikkeling aan bod. Door meerdere landen en rechtstakken te bestuderen vermijdt het project een extrapolatie op basis van een te klein aantal gevallen. De huidige historiografie formuleert immers te vaak ‘universele waarheden’ op basis van een beperkt aantal casussen, zodat tegenvoorbeelden uit andere landen of rechtstakken deze al vlug kunnen ontkrachten. Het onderzoek gebruik maken van de methode van ‘process tracing’ enerzijds om beter de relevante oorzaken te kunnen identificeren en anderzijds om een onderscheid te kunnen maken tussen de functionele en contextuele factoren die het succes of alen van een codificatiepoging determineren. Terwijl de eerste kunnen veralgemeend worden omdat ze gericht zijn op het bekomen van een tekst die de goedkeuring van de wetgever krijgt, zijn de tweede contextueel bepaald en gebonden aan een bepaalde specifieke casus. Het project zal dit onderscheid uitwerken en het plaatsen in een ruimer theoretisch kader dat ook ander vergelijkend rechtshistorisch onderzoek kan inspireren. Het project heeft niet enkel een historiografisch en theoretisch belang, maar ook een actuele relevantie. Heel wat landen hercodificeren immers op dit moment en op Europees niveau bestaat discussie over gemeenschappelijke codificaties voor de Europese Unie.