Project

At The Crossroads: Bioculturele interacties in Neolithisch Belgie en de oorsprong van de West Europese bevolking

Acroniem
At The Crossroads
Code
BOF/STA/201909/011
Looptijd
08-11-2019 → 07-09-2024
Financiering
Gewestelijke en gemeenschapsmiddelen: Bijzonder Onderzoeksfonds
Onderzoeksdisciplines
  • Humanities
    • Archaeology of Europe, the Mediterranean and the Levant
    • Archaeology of the Low countries or Belgium
    • Bioarchaeology
    • Funerary archaeology
    • Prehistoric archaeology
Trefwoorden
migratie Mesolithicum bioarcheologie Belgie Neolithicum
 
Projectomschrijving

"At The Crossroads" heeft als doel de neolithische periode in België te bestuderen, een gebied gelegen in het hart van de migratieroutes door Europa en Groot-Brittannië. De landbouw kwam tijdens het Neolithicum via twee golven naar Noordwest-Europa: een westelijke route langs de rivier de Donau en een zuidelijke route langs de Middellandse Zee. Archeologisch bewijs suggereert dat deze twee neolithische culturen de Mesolithische jagers-verzamelaars in de regio hebben vervangen en vervolgens in contact zijn gekomen. Of dit direct (populatievervanging) of indirect (culturele diffusie) contact was, is alleen al uit het archeologische dossier onduidelijk.

Tijdens het Neolithicum zijn culturele veranderingen duidelijk uit zowel de archeologische cultuur als de begrafenispraktijk. Het gebruik van megalithische graven en grotten als begraafplaatsen lijkt te diffuseren van het Iberisch schiereiland, maar archeologisch materiaal suggereert een nauwe band met groepen uit het noordelijke stroomgebied van Parijs. Het einde van het Neolithicum is bijzonder belangrijk en betekent het begin van de metallurgie en gestratifieerde samenlevingen; in sommige gebieden vormen laat-neolithische kolonisten de genetische basis van moderne populaties. Morfologisch en genetisch onderzoek was vooral gericht op Zuid- en West-Europa, maar (Zuid-) België, gelegen op het kruispunt van migranten naar Scandinavië en de Britse eilanden, is nog niet onderzocht. Als zodanig bestaat er een grote kloof in ons begrip van deze periode en zijn erfenis ten opzichte van de huidige Europeanen. Dit voorstel beantwoordt direct aan deze uitdaging. Het project richt zich op skelet- en archeologische overblijfselen van vijf Mesolithische en 11 neolithische begraafplaatsen, waarvan er momenteel een wordt uitgegraven. De Mesolithische vindplaatsen zijn grotten. De neolithische begraafplaatsen omvatten rockshelters, grotten, megalithische structuren en een vuursteenmijn.

De drie belangrijkste overkoepelende onderzoeksvragen zijn:
1. Wat waren de lifeways en de gezondheidstoestand van deze mensen?
2. De adoptie van megalithische en grotbegraafplaatsen tijdens het Late Neolithische punt naar een zuidelijke oorsprong van culturele praktijken, maar gingen deze gepaard met immigratie van de bevolking of was dit het resultaat van culturele adoptie door lokale groepen?
3. Hoe verhouden de neolithische mensen zich tot de mesolithische mensen die ooit een jager-verzamelaarsleven in de regio leefden?

Deze vragen zullen hier worden onderzocht door menselijk skelet- en tandheelkundig bewijs. De studie zal de eerste synthese zijn van al het mesolithische en neolithische skeletmateriaal uit België en zal dienen als een aanvulling op andere toekomstige studies op ancient DNA en archeologische analyse voor dezelfde sites.