Eind 2017 werden pilootprojecten opgestart in de gevangenissen van Hasselt, Lantin en het Brussels Penitentiair Complex (Berkendael en Sint-Gillis), gefinancierd door de Minister van Volksgezondheid. Deze projecten zijn erop gericht om een “drughulpverleningsprogramma voor personen in detentie uit te werken”. 

Het onderzoeksproject is gericht op de evaluatie van deze pilootprojecten. 

De pilootprojecten hadden een initiële looptijd van december 2017 tot eind juli 2020 maar werden bijkomend voor een jaar verlengd (vierde fase van de pilootprojecten). 

Het onderzoeksproject bestaat uit drie werkpakketten (WP) die gericht zijn op het beantwoorden van een aantal onderzoeksvragen. 

WP 1: Wat is het meest efficiënte behandelingsmodel voor de verslavingsproblematiek in de Belgische gevangenissen? Het onderzoeksteam moet een evidence-based en realistisch behandelingsmodel beschrijven in de vorm van een zorgtraject dat een globale en geïntegreerde aanpak beoogt van het drugsgebruik van de gedetineerde, inclusief de post-detentieperiode.

 In dit werkpakket zullen volgende onderzoeksvragen worden aangepakt: 

1.1.      Wat is het optimale tijdstip om de gedetineerde op te sporen via een screeningsinstrument?

1.2.      Welke activiteiten die werden uitgewerkt via het pilootproject zouden deel moeten uitmaken van de medische dienstverlening van de gevangenis? Voor welke activiteiten geniet een beroep doen op externe diensten de voorkeur?

1.3.      Over welke profielen voor drughulpverlening in detentie moet een zorgteam beschikken met oog voor de inherente interculturele aspecten van de penitentiaire context?

1.4.      Welke profielen van gebruikers zijn er en wat is hun aandeel ten opzichte van het geheel van de gevangenispopulatie? Die inschatting zal dienen voor de programmatie van dit type zorgaanbod in andere gevangenissen.

1.5.      Wat is het meest efficiënte screeningsinstrument voor de verslavingsproblematiek in de gevangenissen? Er dient een screenings-instrument uitgewerkt en getest te worden dat rekening houdt met reeds gevalideerde instrumenten zoals BELRAI en de huidige ontwikkelingen in het kader van de hervorming van de (mentale) gezondheidszorg in het gevangeniswezen. Dit instrument moet eenvormig zijn voor alle gevangenissen. 

WP 2: Wat zijn de vereiste voorwaarden en acties om de goede praktijken en de geteste activiteiten en/of het geteste systeem, waarvan de efficiëntie werd aangetoond in het pilootproject, in te voeren in de andere gevangenissen van het land? 

In dit luik zal aandacht besteed worden aan het uitwerken van een gids/draaiboek, met ondersteuning van de projectmedewerkers en andere betrokkenen, voor het opzetten van projecten gericht op het begeleiden van druggebruikers in de gevangenis.

 WP 3: Valorisatie en aanbevelingen

 Rapportage eindrapport, met inbegrip van een gids (zie WP 2).