Project

Verder uitbouwen van evidentie over gebruiksruimten voor personen die drugs gebruiken (Rev-DRoom)

Acroniem
Rev-DRoom
Code
12U6723
Looptijd
15-12-2022 → 15-03-2026
Financiering
Federale middelen: divers
Onderzoeksdisciplines
  • Social sciences
    • Orthopedagogics and special education not elsewhere classified
    • Safety, prevention and police
    • Criminology not elsewhere classified
  • Medical and health sciences
    • Public health care not elsewhere classified
Trefwoorden
drugs harm reduction gebruiksruimte
 
Projectomschrijving

In de meer dan 35 jaar dat druggebruiksruimtes (DCR) internationaal bestaan, is veel bewijs verzameld over de effecten ervan. Meer bepaald werden vier domeinen consequent onderzocht: (I) volksgezondheidsindicatoren met betrekking tot de populatie van mensen die drugs gebruiken (PWUD) (bv. mortaliteit en morbiditeit), (II) de kenmerken van de doelgroep van DCR-gebruikers en hun consumptiegedrag en -profielen, (III) de milieueffecten van DCR's op hun buurt, waaronder openbare veiligheid, openbare overlast en lokale criminaliteit, en (IV) de capaciteit van DCR's om bij te dragen tot herstel en rehabilitatie van PWUD's, inclusief toegang tot andere sociale en zorgdiensten (1-3). Een aanzienlijk aantal gepubliceerde studies wees op significante positieve effecten, terwijl de meest verwachte negatieve resultaten, zoals toename van drugsgebruik, toename van criminaliteit door acquisitie, of een aantrekking van PWUD in de buurt van DCR's, niet werden aangetoond.
Ondanks de hoeveelheid bewijs, gaven verschillende reviews aan dat de kwaliteit van het bewijs matig was (3-5). Hoewel het begrijpelijk is dat een experimentele opzet nauwelijks haalbaar is om een dergelijke setting te evalueren, kwam het meeste bewijs voort uit observationele en transversale studies. Slechts enkele studies waren prospectieve cohortstudies, en slechts vier voorzieningen in drie steden (in Sydney, Vancouver en Barcelona) werden geëvalueerd ten opzichte van vergelijkende gevallen. De bestaande quasi-experimentele studies hadden betrekking op overdosisincidenten, de toegankelijkheid van consumptiemateriaal en criminaliteit. Een recente studie in Frankrijk beoordeelde ook risicovolle consumptiepraktijken (6). Er zijn echter geen quasi-experimentele studies beschikbaar betreffende andere gezondheidsresultaten en het gebruik van behandelingen. Bovendien is een aanzienlijk deel van het bewijsmateriaal geproduceerd met behulp van overlappende methoden en gegevens. Het is een paradox dat de oudste DCR's en de overgrote meerderheid daarvan in Europa zijn gevestigd, maar dat de meeste studies de faciliteiten die buiten Europa zijn gevestigd, hebben onderzocht. Wat meer bepaald de huidige en toekomstige vestiging van hoogwaardige DCR's in België betreft, is er geen bewijs dat rekening houdt met de bijzondere juridische en beleidsmatige ongunstige context waarin deze faciliteiten zich bevinden, en hoe deze context kan wegen op hun werking en duurzaamheid.
Gezien deze context omvat het Reve-Droom project een hoofdstudie en verschillende aanvullende werkpakketten. De hoofdstudie zal gebaseerd zijn op een natuurlijk experiment met een longitudinale, vergelijkende studiesetting over drie locaties: het bestaande DCR in Luik ("Såf ti", opgericht in 2018), het DCR in Brussel ("Gate", opgericht in 2022), en een controlelocatie in een vergelijkbaar stedelijk gebied in Vlaanderen (waar tot nu toe geen DCR is opgericht). Individuele gezondheids- en sociale gegevens van DCR-gebruikers en controles zullen continu worden verzameld en beoordeeld op twee tijdstippen (t = na 6 eerste maanden van de studieperiode en t+1 = 18 maanden daarna). De door het personeel verzamelde gegevens omvatten ten minste socio-demografische informatie, consumptieprofiel (middelen, wijze van toediening, frequentie), diensten waarvan binnen het DCR gebruik wordt gemaakt (spuitomruil, sociale steun, medische steun...), gezondheidsstatus (in het bijzonder HIV- en hepatitisstatus), zorgbehoeften en levenskwaliteit. De vergelijkende opzet zal worden uitgevoerd over tijdstippen binnen elke site en over sites heen, aangezien deze sites zich op verschillende momenten van ontwikkeling van hun DCR-voorziening bevinden.
Daarnaast zullen aanvullende WP's omvatten: (1) een onderzoek naar het wettelijk kader en het beheer van de bestaande DCR's: lokale overeenkomsten met de wet- en regelgevers en protocollen/acties om de faciliteiten en het personeel wettelijk te beschermen. (2) een milieustudie van de buurt van de locaties met retrospectief onderzoek van de beschikbare gegevens van de politie en de sociale buurtdiensten (zoals weggegooid materiaal en klachten) en kwalitatieve gegevens met de buren over de openbare veiligheid. (3) Een kosten-batenanalyse van de DCR's op basis van een onderzoek van de kosten en baten van het gebruik van een DCR tegenover de kosten en baten van het gebruik van andere instellingen alleen, met name de bestaande laagdrempelige diensten zoals het MSOC/MASS en andere schadebeperkende diensten.
De studie zal een kader bieden voor routinematige monitoring van DCR's in de loop van de tijd in overeenstemming met de EMCDDA-standaarden.