Historisch onderzoek gebeurt op basis van bronnen: handgeschreven bronnen die worden bewaard in publieke of private archieven zoals briefwisseling of de weerslag van bestuurlijke instanties enz., ouder drukwerk zoals wetten en reglementen, kranten, pamfletten, veilingcatalogi ... Sommige van die bronnen worden zeer vaak geconsulteerd, omdat ze relevant zijn voor onderzoek vanuit meerdere invalshoeken. Historici trekken dan naar het archief, om steeds weer dezelfde bronnen te consulteren. Dat is tijdrovend, en niet zo efficiënt, want telkens opnieuw wordt het archiefwerk overgedaan

Het doel van dit project is om een reeks polyvalente historische bronnen die dateren uit de vroegmoderne tijd (late 15e-late 18e eeuw) beschikbaar te maken onder de vorm van databanken. Het grote voorbeeld is wat het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis heeft gepresteerd m.b.t. de correspondentie van Willem van Oranje (1533-1584): alle brieven van en aan Willem van Oranje die in ca. 200 Europese archieven werden aangetroffen, werden gescand en in de databank opgenomen. Meer dan 13.000 brieven zijn zo heel makkelijk consulteerbaar geworden, van achter het eigen computerscherm. De volgende stap, die nu wordt voorbereid, is al die handgeschreven brieven in een makkelijk leesbare vorm (getypt) omzetten, zodat men niet meer moet worstelen met moeilijk leesbare handschriften. Een ander vergelijkbaar voorbeeld, is de (betalende) databank "Oxford Historical Treaties", waarin de internationale verdragen worden samengebracht die van de late middeleeuwen tot het begin van de 20e eeuw werden afgesloten. Deze databank wordt zeer frequent geconsulteerd.

Samen met een aantal collega's, en met masterstudenten, wil ik een soortgelijke operatie opzetten voor normatieve bronnen uit de Habsburgse Nederlanden, en daarmee bedoel ik: (1) vorstelijke wetten, (2) regionale en lokale voorschriften en reglementen, en (3) gewoonterecht. In de 19e eeuw werden al heel wat van dit soort bronnen in drukvorm uitgegeven, vooral dan het gewoonterecht. Dat zal allemaal in de databank worden geïntegreerd. De afgelopen jaren ben ik, samen met een reeks studenten, heel actief geweest in het voorbereiden van de uitgave van de vorstelijke wetgeving in de 17e eeuw, wat is geresulteerd in een vierdelige boekpublicatie van de wetgeving van Filips IV, 1621-1665  (ca. 1.800 pagina's). Ook de periode van Karel II (1665-1700) is door ons nu al zo goed als afgewerkt. Maar die willen we niet meer in boekvorm uitgeven, want de consultatie hiervan is omslachtig en uitermate inefficiënt. Indien we de reeds beschikbare publicaties van vorstelijke wetgeving bijeenbrengen - ze werden vnl. gepubliceerd in de 19e eeuw en zijn nu helemaal rechtenvrij - en voegen bij de eigen resultaten van dit soort onderzoek, kunnen we alvast voor (1) de vorstelijke wetgeving, de hele vroegmoderne periode (16e-18e eeuw) afwerken. Ook voor (3) gewoonterecht is al heel veel materiaal beschikbaar. Voor (2) de lokale en regionale voorschriften en reglementen, zijn we volop bezig met de regelgeving in enkele belangrijke steden (Antwerpen, Gent , Brugge en Namen).

Via dit project kunnen we dus heel wat resultaten van onderzoek beschikbaar stellen voor de hele onderzoeksgemeenschap. De normatieve bronnen die we in deze databank kunnen bundelen, worden zowel door rechtshistorici als historici geconsulteerd, en zijn zeer relevant voor allerlei soorten vraagstellingen: handelgeschiedenis, ecologische geschiedenis, sociale geschiedenis, privaatrechterlijke vraagstellingen, enz.

De gevraagde financiering zal worden gebruikt voor de aanmaak van de databanken, voor eventuele reiskosten en reproductiekosten in het kader van archiefbezoek, en voor het invoeren van gegevens (bv. door jobstudenten). Er zijn geen personeelskosten aan verbonden. De databank kan na afwerking worden overgedragen aan een wetenschappellijke uitgever, of aan een publieke wetenschappelijke instantie zoals bv. de Koninklijke Vlaamse Academie voor Wetenschappen.