De Koninklijke Sterrenwacht van België (KSB) beheert een archief dat decenia GNSS (Global Navigation Satellite System) observatiegegevens van zowel Belgische (intern archief) als Europese (publiek toegankelijk archief) GNSS-stations bevat. Deze gegevens maken het mogelijk om nauwkeurig bodemvervormingen te meten, ruimteweer te monitoren, klimaattrends aan te tonen, input te leveren voor numerieke weersvoorspellingen, enz.

Hoewel verschillende gebruikers hun weg al gevonden hebben tot het publiek toegankelijke Europese EUREF-archief van de KSB, zijn de procedures om de GNSS-gegevens te vinden en te downloaden vrij complex en niet machinaal leesbaar. Ondanks het feit dat de GNSS-gegevens afkomstig zijn van een aanzienlijk aantal leveranciers (~100), ontbreekt het ook aan informatie over hun herkomst. Gegevenslicenties zijn ook zelden beschikbaar en er bestaat geen procedure voor het citeren van gegevens en zo de onderzoekers die GNSS-gegevens leveren te erkennen.

Het FAIR-GNSS-project komt tegemoet aan deze behoeften en heeft tot doel

1. de toegang tot, en het hergebruik van, de GNSS-datacollecties van de KSB te vereenvoudigen en het vertrouwen in deze data te verbeteren;
2. de preservatie van KSB’s GNSS-archieven te ondersteunen;
3. bij te dragen tot de standaardisatie van GNSS-datacitatie;
4. een nieuw modern open dataportaal voor Europese en Belgische GNSS-gegevens te creëren;

en tegelijkertijd de GNSS-gemeenschap ertoe aan te zetten de FAIR-principes te gebruiken.

FAIR-GNSS zal daarom de procedures voor het beheer van de GNSS-gegevens in de KSB-archieven verbeteren om ze in overeenstemming te brengen met moderne werkmethoden op het gebied van FAIR en Open Data.

Om deze doelstellingen te bereiken, zal FAIR-GNSS de FAIR-principes volgen om gegevens beter vindbaar, toegankelijk, uitwisselbaar en herbruikbaar te maken (FAIR). Deze principes dienen als richtlijn om wetenschappelijke data geschikt te maken voor hergebruik door zowel mensen als machines en dit onder duidelijk beschreven condities.

FAIR-GNSS zal GNSS-gegevens omzetten in FAIR Data Objecten (FDO), ze aanvullen met metadata, zoals de datalicentie en Persistent Identifiers (PID), en gebruik maken van gestandaardiseerde metadataschema's. De PIDs (zoals Digital Object Identifiers, DOI) zullen de gegevens traceerbaar en citeerbaar maken. Daarnaast zal FAIR-GNSS de toegang tot de gegevens vereenvoudigen door API's (Application Program Interface) te ontwikkelen. Om ervoor te zorgen dat de geüpgradede GNSS-archieven aan de behoeften van de gebruikers voldoen, zal FAIR-GNSS samenwerken met de GNSS- en geodetische gemeenschappen en gebruik maken van Use Cases die door hen aangereikt worden.

FAIR-GNSS zal ook de preservatie van GNSS-gegevens ondersteunen door het niveau van FAIR-heid van haar FDO's te evalueren en de betrouwbaarheid van de GNSS-archieven te beoordelen.

Tot slot zal FAIR-GNSS, voortbouwend op de geüpgradede GNSS-archieven van de KSB, een nieuw open dataportaal creëren met uitgebreide beschrijving van de GNSS-gegevens, de methoden om de gegevens te downloaden, en toegang tot de gegevens. Bijgevolg zal FAIR-GNSS de GNSS-archieven van de KSB voorbereiden om “FAIR-enabling repositories” te worden.

 

De mogelijkheid om GNSS-data te citeren, zal onderzoekers citatiecijfers voor hun GNSS-gegevens bieden zodat het gebruik en de impact van hun onderzoeksgegevens kan worden aangetoond. Anderzijds zal de verbeterde toegang tot GNSS-gegevens wetenschappers gemakkelijker in staat stellen de GNSS-gegevens te identificeren die relevant zijn voor hun specifieke behoeften en toepassingen. Door het alsmaar toenemende aantal GNSS-stations is dit proces vandaag de dag te tijdrovend geworden. FAIR-GNSS zal bovendien interoperabele GNSS-gegevens leveren die gemakkelijk te integreren zijn met andere datasets (bv. InSAR- of seismische gegevens) en zal de vindbaarheid van de KSB-archieven binnen het European Plate Observing System (EPOS, https://www.epos-eu.org/) vereenvoudigen.

Informatie over de herkomst van de gegevens en datalicenties zullen het vertrouwen in de GNSS-gegevens stimuleren en zo kleine en middelgrote ondernemingen, industrieën en startende bedrijven aanmoedigen om deze GNSS-gegevens te gebruiken en te innoveren.

In het algemeen zal FAIR-GNSS door GNSS-gegevens gemakkelijker beschikbaar, toegankelijk en citeerbaar te maken, het hergebruik van KSB-gegevens voor allerlei toepassingen maximaliseren.

FAIR-GNSS zal zijn ervaring met de practische implementatie van de FAIR-principes op een GNSS-archief delen via opleidingsevenementen en zal zijn resultaten voorstellen op conferenties en/of via webinars. Daarnaast zal het “FAIR-enabling repositories” onder de aandacht brengen van de internationale wetenschappelijke GNSS-gemeenschap en hen motiveren om in dezelfde richting te evolueren.