Project

Reizen op papier. Literaire verkenningen van het itinerarium in de late oudheid en de vroege middeleeuwen.

Code
3E012819
Looptijd
01-10-2019 → 31-08-2021
Financiering
Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek - Vlaanderen (FWO)
Promotor
Mandaathouder
Onderzoeksdisciplines
Niet beschikbaar
Trefwoorden
itinerarium reisgids late oudheid middeleeuwen plaats ruimte reis reis literatuur tekst verhaal manuscripten narratologie geocriticisme ergodiciteit
 
Projectomschrijving

Hoewel pelgrimage als fenomeen bekend is uit de vroegste periode van het christendom, komt het pas echt tot ontwikkeling in de vierde eeuw, wanneer meer en meer mensen op bedevaart gaan naar Jeruzalem en het Heilige Land, Constantinopel en Jeruzalem. Tegelijkertijd worden er veel nieuwe "itineraria" geschreven: teksten die een beschrijving geven van de reisroutes naar de bedevaartsoorden, alsmede de monumenten en de plaatsen die de reiziger onderweg tegenkomt. Naast hun gebruiksfunctie als reisgids hebben deze teksten ook een literaire waarde. Dit blijkt uit hun verfijnde narratieve compositie en taalgebruik, en de bijzondere manieren waarop de teksten worden opgeschreven in manuscripten: ze worden op bijzondere manier uitgelijnd, weergegeven in verschillende kleuren inkt, en voorzien van afbeeldingen. Tot nu toe is in het onderzoek de aandacht vooral uitgegaan naar individuele teksten en/of hun historische waarde, en minder naar de literaire vorm en functie van itineraria in hun grotere, onderlinge samenhang. Mijn onderzoek biedt de eerste allesomvattende literaire studie van de laatantieke en vroegmiddeleeuwse reisbeschrijvingen, zowel op het niveau van de narratieve inhoud als hun tekstuele en iconografische representatie van itineraria in de fysieke codex. Het doel is om te laten zien hoe de teksten, door hun literaire techniek, het publiek in staat stellen om op een imaginatieve reis te gaan en zo bijdragen aan de spirituele groei van de lezer.