Veel mensen met problematisch middelengebruik hebben bijkomende psychische problemen, terwijl veel mensen met psychische problemen ook middelen gebruiken. Schattingen van het drugsgebruik onder mensen met psychische aandoeningen lopen uiteen van 20 tot meer dan 50%. Personen met een combinatie van stoornissen door middelengebruik hebben minder gunstige behandelresultaten dan personen met één van deze aandoeningen. Zij worden geconfronteerd met een minder gemakkelijke toegankelijkheid van dienstverlening, onvervulde noden en een moeilijker herstelproces.

Bijkomend heeft de gespecialiseerde verslavingszorg zich in de meeste landen, waaronder België, parallel ontwikkeld aan de algemene GGZ. De structurele verschotting van beide zorgsectoren heeft een aantal bijkomende complexiteiten toegevoegd aan reeds bestaande problemen die voortvloeien uit de stoornissen. Uit de wetenschappelijke literatuur blijkt dat een omvattende en geïntegreerde aanpak van beide problemen tot de beste behandeluitkomsten leidt, waarbij intensieve samenwerking tussen diensten en een focus op persoonlijk herstel belangrijke randvoorwaarden zijn. Toch zien we in de praktijk een kloof tussen voor- en tegenstanders van deze aanpak.

De belangrijkste doelstelling van het SUMHIT project is daarom het onderzoeken van de positie die mensen met een drugsprobleem in de feiten innemen binnen de geestelijke gezondheidszorg, de beschikbaarheid van geestelijke gezondheidszorg voor deze mensen nagaan en de verkenning tot mogelijkheden en methodieken om in het kader van de bestaande zorgnetwerken art. 107 intensief samen te werken.

Het project zet in op onderzoeksvragen op drie niveaus:

(1) Op het niveau van het individu beogen we om de vervulde en onvervulde noden van mensen met SMG op het vlak van geestelijke gezondheidszorg, toegang tot en gebruik van generieke en gespecialiseerde diensten en ervaringen met zorgtrajecten in kaart te brengen.

(2) Op het niveau van organisaties en diensten zullen praktijkwerkers van generieke en gespecialiseerde diensten bevraagd worden over hun ervaringen met mensen met een drugproblematiek en/of psychische problemen. Het is de bedoeling om de beschikbaarheid en toegankelijkheid van het zorgaanbod voor deze doelgroep te onderzoeken vanuit het perspectief van organisaties en hulpverleners.

(3) Op het niveau van de zorgnetwerken en het hele zorgsysteem zal de samenwerking/integratie van gespecialiseerde diensten binnen de algemene ggz-netwerken geëvalueerd worden en zullen we nagaan hoe systeemfactoren (op vlak van financiering, dienstverlening en bestuur) samenwerking vergemakkelijken dan wel belemmeren.

Het onderzoeksproject betreft een interdisciplinaire samenwerking tussen een aantal onderzoeksgroepen van UCLoucain, Sciensano, UGent en HOGENT en bestaat uit verschillende deelstudies, waarbij gebruik gemaakt wordt van verschillende aanvullende onderzoeksstrategieën. Naast een literatuuronderzoek over gezondheidzorgstelsels en organisatorische mechanismen voor geïntegreerde zorg, omvat de studie een survey over de vervulde en onvervulde noden van 500 zorggebruikers en hun zorgtrajecten. Daarnaast staat een onderzoek gepland naar de dienstverlening voor deze doelgroep binnen vijf diverse ggz-netwerken verspreid over het hele land. De participerende netwerken zijn het Netwerk GGZ Aalst-Dendermonde Sint-Niklaas, Réseau Santé Namur, GGZ netwerk Brussels Hoofdstedelijk Gewest, GGZ netwerk SaRA, Netwerk GGZ Zuid-West-Vlaanderen. Tenslotte zullen kwalitatieve interviews met zorggebruikers en professionals uit de betrokken GGZ regio’s inzicht verschaffen in individuele zorgtrajecten en barrières en faciliterende factoren die hierbij ervaren worden.