Primair Sjögren’s syndroom (pSS) is een veel voorkomende auto-immuunziekte die 1-2% van de bevolking treft en waarvan de onderliggende ziektemechanismes nog niet opgehelderd zijn. De hoofdsymptomen zijn oculaire en orale droogte. Naast deze siccaklachten heeft de ziekte een systemische presentatie in 15 % van de patiënten waarbij de gewrichten, de huid, de longen en het zenuwstelsel aangedaan kunnen zijn. Daarnaast ontwikkelt 5 % van de patiënten een B-cel lymfoom. Aangezien er tot dusver onvoldoende inzicht is in de immuunbiologie onderliggend aan de klinische heterogene presentatie, is de huidige behandeling zuiver symptoomgericht en helaas onvoldoende effectief. Dit doctoraat heeft tot doel de pathofysiologie en de klinische heterogeniteit in pSS te onderzoeken en te begrijpen. Wij willen de hypothese toetsen of pSS, niettegenstaande de variabele initiële klinische presentatie, in alle patiënten dezelfde stapsgewijze evolutie kent van asymptomatische anti-SSA positiviteit naar een uitgesproken ziektebeeld. Om deze transitie beter te begrijpen, zullen we focussen op de glycosilatiepatronen van autoantilichamen en op diepe moleculaire profilering door gebruik te maken van multidimensionale flowcytometrie en single-cell RNA sequencing. De kennis die we via deze benaderingen opdoen, zal ons toelaten om het geschikte moment in de ziekte-evolutie te definiëren waarop immuuntherapie effectief is.