Project

Rechtsleer ernstig nemen: een sociologische verkenning van de rol van rechtsgeleerden bij rechtsvorming in het Belgische verbintenissenrecht

Code
G038823N
Looptijd
01-01-2023 → 31-12-2026
Financiering
Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek - Vlaanderen (FWO)
Promotor-woordvoerder
Onderzoeksdisciplines
  • Social sciences
    • Civil law
    • Legal theory, jurisprudence and legal interpretation
    • Metalaw not elsewhere classified
Trefwoorden
Rechtsbronnen
 
Projectomschrijving

Juristen moeten het recht identificeren om juridische vragen te kunnen beantwoorden. Het is derhalve nodig om te weten hoe dit gebeurt: welke bronnen worden gebruikt om het recht te construeren? Het antwoord varieert doorheen de tijd, maar de rechtsleer (de praktijk die bestaat uit het doen van normatieve uitspraken over het recht) wordt grotendeels genegeerd. Aangezien empirisch onderzoek aantoont dat rechtsleer wel degelijk het gedrag van juristen beïnvloedt, wenst dit project bij te dragen aan de sociologische analyse van rechtsleer. Tegen de achtergrond van de theorie van legal formants, legal evolutionism en argumentatieve benaderingen van recht onderzoekt dit project de normatieve posities en argumenten van rechtsgeleerden tussen 1948 en 2023 met betrekking tot de inhoud van het Belgische verbintenissenrecht in verband met twee specifieke casussen: overmatige strafbedingen en restitutieweigering. Beide gevallen illustreren een spanning tussen de publieke waarde van afschrikking van onrechtmatig handelen en de private waarde van het vermijden van ongerechtvaardigde verrijking. Dit leent zich tot het innemen van talrijke normatieve posities, wat de cases zeer geschikt maakt. Die normatieve posities en argumenten worden onderzocht via een kwalitatieve inhoudsanalyse en een kwantitatieve citatienetwerkanalyse. Dat maakt het mogelijk om nieuw licht te werpen op de zogenaamde ‘heersende mening’ en om legal evolutionism te testen als prisma om naar de rechtsbronnen te kijken.